De uitdaging: 20 deelnemers spelen na 90 minuten een song samen als band, zonder enige voorafgaande ervaring of kennis. Het spanningsveld voor deelnemers is groot: ze kennen elkaar nog niet, samen muziek maken is voor velen onder hen nieuw, de tijd is beperkt.
Aan de start van een nieuwe sessie met een onbekende groep heerst er bij deelnemers vaak onzekerheid over het eigen niveau. Ga ik wel meekunnen? Wat als de rest veel meer ervaring blijkt te hebben dan ik? In de ‘First Timers Band’ creëert Reindert, educatief medewerker muziek, een beginsituatie waarbij nul voorkennis juist de enige vereiste is.
Realistische verwachtingen zijn cruciaal, maar het mag spannend blijven!
Realistische verwachtingen bij deelnemers én docent zijn cruciaal voor dit opzet, maar het mag spannend blijven! Leg de lat van het eindresultaat laag genoeg, maar maak duidelijk dat er wel iets op het spel staat.
Er gaat extra aandacht naar veiligheid binnen de groep. Het werkelijke doel is niét een instrument te leren bespelen of een echte band te vormen, maar een samenhorigheidsgevoel op te zoeken en een (eerste) muzikale succeservaring te bezorgen. De verantwoordelijkheid voor dat samenhorigheidsgevoel overtreft het ego en neemt veel van de individuele spanning weg.
De sessie is afgebakend en gestructureerd in opbouw. Duidelijke opdrachten tot een goed einde brengen zorgt voor een aaneenschakeling van succeservaringen. Deelnemers bouwen vertrouwen op!
Reindert geeft enkele richtlijnen:
Maak de eerste opdrachten extra laagdrempelig
Aan het einde van deze opdrachten hebben we gewoon samen al iets gedaan, en da’s belangrijk. Laat hier gerust in je kaarten kijken: ‘Luister, we beginnen héél simpel’. Of ‘Ik weet het mannekes, dat kon ge al voor ge naar hier kwam’.
Houd u vast, want het wordt moeilijker!
Focus op de groep, niet op het individu
Met je ogen toe ziet niemand je en word je niet bekeken. Zingt iedereen luider, dan is jouw stemgeluid anoniemer! We werken op goed samenspel, het fundament van een goede band. Er is geen juist of fout, enkel een groep die samen is of niet. Iedereen draagt zelf een stuk verantwoordelijkheid voor het samengaan met de groep: hetzelfde tempo aanhouden, samen volume geven... Dit maakt ook dat we individuele feedback meer uit de weg kunnen gaan. Niemand wordt negatief on the spot gezet.
Handhaaf een stevig tempo maar vertraag wanneer er chaos ontstaat.
Hoe makkelijker de oefening, hoe sneller je kan vooruitgaan. Gaat het te traag, dan zinkt de interesse en energie naar de bodem. Te snel, en je mist de succeservaring, of erger, deelnemers hebben het gevoel dat ze niet mee zijn.
Geef heldere instructies
Ja. Sommige instructies zijn heel erg gelimiteerd. Op de piano en gitaar leg je je vingers op stickers, of leer je van een diagram. Niet meer dan dat. Het resultaat is een akkoord.
Een heldere instructie betekent niet noodzakelijk dat de deelnemer geen eigen inbreng heeft. Maak één zin en geef je blad door. Niet te veel nadenken, pen blijft op het blad! Het proces in de opdracht blijft helder verwoord: geef je blad door na één lijn, tot er 5 bladen zijn met 4 lijnen. Duidelijk en afgebakend. Dus niet: ‘schrijf een songtekst’.
Je kan daarom nog geen piano spelen na de sessie, maar je hebt wel samen een nummer gespeeld!
Nieuwsgierig naar de concrete opbouw van de opdrachten? Lees verder.
Muzikale elementen: tempo, ritme, groove, samenspel, luisteren
Duur: 5-10 min
Deelnemers staan in een cirkel en klappen op het tempo van de docent: een regelmatige puls. Focus ligt op eenheid (niet versnellen of vertragen).
Sluit de ogen om te focussen op het gehoor. Voeg simpele body percussie toe: klap op de borst (zware tel, 1 & 3), klap in de handen (lichte tel, 2 & 4). Een stamp kan de zware tel versterken.
Samenspel en groepsgevoel worden geëvalueerd: klinkt het samen? Luisteren de deelnemers naar elkaar?
Uitdaging: Vul de tussenliggende ‘én’-tellen met een vingerknip (symboliseert hi-hat). Basdrum (voet/borst) + snaredrum (klap) + hi-hat vormen samen een traditionele drumgroove.
Reflectie: Wie maakt de puls en wie volgt? Elke muzikant draagt verantwoordelijkheid voor het tempo. Een goede muzikant volgt het tempo niet, maar maakt het.
Muzikale elementen: toon, melodie, backing vocals, samenzang, luisteren
Duur: 5-10 min
Begin met neuriën op één toon. Voeg daarna open klanken (aah, ooh) toe. Het geluid wordt voller.
Call-and-response: docent zingt een melodie voor, groep zingt na. Bouw op met eenvoudige, herhalende melodieën (ostinato’s) en werk eventueel meerstemmig uit.
Voeg body percussie uit de opwarming toe.
Muzikale elementen: harmonie, akkoorden
Instrumenten: Piano, Gitaar
Duur: 15 min
Leer drie akkoorden (Em, G, C) op piano (gekleurde stickers) en gitaar (simpele diagrammen). Linkerhand speelt basnoten, rechterhand het akkoord.
Speel één akkoord vier keer per maat. Combineer akkoorden vrij, bijv. [Em-G-Em-C] of [G-Em-C-C].
Tip: focus op experimenteren, niet perfectie. Zelfs een baslijn of één akkoord spelen is waardevol! Gaat het goed? Probeer het ook eens met twee handen tegelijk, of voeg ritme toe in gebroken akkoorden.
Maak een eenvoudige song. Elke deelnemer heeft een rol (instrument, zang, percussie). Gebruik een eenvoudige structuur. Die maak je door een aantal variaties en/of contrasten toe te voegen in de verschillende instrumentengroepen: percussie/drum, piano/gitaar, zang.
Combineer tekst en melodie over de akkoorden. Hou het simpel. Soms is één repetitieve zin al genoeg om een refrein te maken (bijv. “Just me and you, it was something new”). Je kan ook backing vocals toevoegen, op ooh en aah, op een korte herhalende melodie zoals in de opwarming.
De ritmesectie speelt de vier akkoorden in loop. De akkoorden kunnen eventueel verschillen in de strofe en het refrein. Je kan ook een bridge maken met een simpele variatie bijv. speel alleen het C-akkoord, 8 maten lang.
Percussieteam werkt met twee of meerdere dynamische variaties bijv. (Eén instrument solo, zachte groove, tutti/climax). ‘Even géén percussie’ is ook altijd een optie en kan heel wat bijdragen aan de structuur!
Repeteer de song een paar keer om de structuur op punt te zetten. Focus op plezier en samenspel. Binnen 90 minuten ontstaat een band met een eigen nummer. Klinkt het samen? Chapeau!
