Anne Kuit

Hoe ben je bij WISPER terecht gekomen?

Zo’n drie jaar geleden ging ik kijken naar een voorstelling van Eline George in Brussel. (nvdr: Eline was toen educatieve medewerker theater bij WISPER) Ik raakte met haar aan de praat, en ze zei: “Wil jij ook niet eens iets doen voor WISPER?”. Dat wilde ik graag! Door alle lockdowns heb ik toen weinig les kunnen geven, maar het laatste jaar heb ik dat gelukkig goed ingehaald.

Op welke manier ga je meestal te werk? AKA: Hoe ziet je creatieve proces eruit?

Dat is anders bij lesgeven dan bij zelf iets maken. Als docent probeer ik de spelers altijd uit te dagen over hun ‘idee van theater’ of wat spelen zou moeten zijn. Theater is zo veel meer dan tekst zeggen op een podium. Ik wil dat ze dat leren loslaten en meer theater maken uit hun lijf en hun eigen ervaringen. Ik gebruik daarvoor bijvoorbeeld de viewpoint methode. Het maak- en leerproces vind ik net zo belangrijk als het resultaat: samen een zoektocht aangaan en ondertussen veel leren en lachen.

Zijn er bepaalde thema’s die jou als maker bijzonder fascineren?

In elk geval is er bij mij altijd - in meer of mindere mate - sprake van maatschappelijk engagement. Ik noem mijn werk ook wel eens ‘genuanceerd activistisch’. Je kunt niet met één voorstelling de wereld verbeteren, maar het theater is wel de ideale plek om verschillende perspectieven te belichten.

De afgelopen tijd werk ik veel rond (mijn eigen) queerheid, dat komt steeds weer terug. Zowel bewust als onbewust, zowel subtiel als doordacht. Ik quote altijd graag dragqueen en activist Adore Delano: "Being gay, I think we're put in a position where we have no choice but to be an activist, and we learn to love that." Het queer-zijn is zo’n groot deel van mezelf dat dat op een natuurlijke wijze steeds zijn weg naar het podium vindt. En queer zijn gaat in de wereld zoals die er nu uitziet nog altijd over activisme, ook als het - zoals mijn laatste voorstelling - juist over queer joy gaat.

Anne beschrijft mooi wat queerheid voor haar betekent op diens website: https://annekuit.nl/queer/

In mijn lessen zie je dat thema eigenlijk vooral terug in mijn sensitiviteit voor genderstereotyperingen en heteronormativiteit. Vooral bij lessen voor kinderen is het nog vaak ‘mama is bang voor de spin’ en ‘papa zal de spin wel doodslaan’. Dat zijn genderrollen die ik actief probeer tegen te gaan in het spel, tijdens repetities én op het podium. Natuurlijk zijn er moeders die bang zijn voor spinnen, maar die worden al genoeg gerepresenteerd. (lacht) Mede daarom ben ik ook begonnen met het geven van workshops rond ‘genderinclusief schrijven’, om ook organisaties en bedrijven bewust te maken van hoeveel je kan betekenen met taal en representatie.

Wat doet het lesgeven met jou als artiest? Biedt het nieuwe inzichten voor je eigen werk?

Wat ik zo leuk vind aan lesgeven, is dat je heel erg veel terugkrijgt van cursisten. Ze zijn veel aan het experimenteren, er gebeurt heel erg veel tijdens zo’n proces. Dicht in contact staan met kunstliefhebbers - maar dan niet in het professioneel milieu - is ook heel veel waard. Als docent sta je eigenlijk heel dicht bij ‘het theaterpubliek’.

Hoe bereid je je voor op een cursus geven?

Heel grondig. Vaak is dat vanuit een bepaald leerdoel, maar soms ook iets vrijer, eerder vanuit een inspiratiebron. Iets tot op het bot voorbereiden ligt gewoon in mijn persoonlijkheid. Pas als ik goed voorbereid ben krijg ik de ruimte om ook los te laten. Tijdens een les ben ik niet aan het regisseren, maar wil ik zo goed mogelijk kunnen kijken en zo veel mogelijk kunnen meegeven.

Wat doe je als je zelf even geen inspiratie vindt? In case of an artist block...

Dan ga ik iets compleet anders doen, waarbij ik even niet hoef na te denken. Zelf naar theater gaan kijken bijvoorbeeld, boeken lezen om even helemaal in een andere wereld te kunnen kruipen. Of mezelf gewoon dwingen: “Ik moet hier nu even 25 minuten aan werken, maakt niet uit wat er wel of niet uit komt”.

Ik had ooit een geschiedenisleraar die zei: “Jullie hebben zo’n moeite met beginnen, wat is dat toch?” Toen heeft hij besloten om een les te geven in ‘beginnen’. Bijzonder nuttig. Ook de Pomodoro timer opzetten kan hierbij helpen. Als je het even niet weet, dan hoeft afmaken niet, maar beginnen wel.

Stel: je krijgt onbeperkte middelen om je ergens volledig in te verdiepen: een techniek, een onderwerp, een oeuvre,... Wat doe je?

Een groot locatietheater project met amateurspelers en een aantal steengoede makers. Ik ben erg gefascineerd door de ruimte, dus een voorstelling maken op de maan lijkt me ook wel wat. (lacht) Op weg naar de maan hebben we dan allemaal de aarde van een afstand gezien, dan kunnen we mooi een klimaat-activistische voorstelling over het overview effect maken. Maar goed, dan wil ik ook onbeperkte middelen om een elektrische raket te bouwen.

Wat is het beste creatief advies dat je zelf ooit hoorde?

Ik had een postkaart met de uitspraak “Everything is copy” van Nora Ephron hangen op mijn studentenkamer. Die zin werkt heel bevrijdend. Alles is toch al eens bedacht, je hoeft enkel te componeren/ordenen wat er al is, om zo tot een nieuw werk te komen.

Welk veelgehoord misverstand over jouw kunstvak wil je bij deze uit de wereld helpen?

Dat als je een theatercursus gaat volgen, je dan een tekst krijgt en die moet brengen. Het is zo ontzettend veel meer dan dat.

Als afsluiter: heb je een goeie, artistieke tip voor ons?

In de kerstvakantie gaat ‘Bambiraptor’ in reprise bij de KOPERGIETERY. Een prachtige familievoorstelling over de gedachten en verbeelding van een kind. Ik kan iedereen aanraden om vaker goede kindervoorstellingen te bezoeken. In januari is bijvoorbeeld ook ‘Een leuk avondje uit’ van regisseur Jetse Batelaan te zien in Gent. Hij maakt altijd zo’n goede voorstellingen, het kan niet anders dan dat dit ook weer een aanrader is.